.
Σε αφιέρωμα της ΕΤ1 για τη Δέσπω Διαμαντίδου που προβλήθηκε σε επανάληψη πριν μερικές ημέρες, η κορυφαία ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου εξομολογείται ότι οι σπουδές της στη σχολή θεάτρου δεν της προσέφεραν τίποτα. Όταν αποφοίτησε ήξερε λιγότερα απ αυτά που ήξερε όταν μπήκε στη Σχολή.
Γιαυτό και αρνήθηκε να διδάξει η ίδια και ποτέ δεν αποθάρρυνε κάποιο νέο λέγοντάς του ότι δεν έχει ταλέντο. Όπως είπε: «Κανείς δεν μπορεί να ξέρει τις δυνατότητες του άλλου. Μπορεί σε κατάλληλο περιβάλλον προοδευτικά με τις ατομικές του προσπάθειες να αναπτύξει ταλέντα που οι άλλοι αλλά και ίδιος αγνοούν».
Όπως λέει ο Γκράμσι, όλοι οι άνθρωποι είναι διανοούμενοι, μολονότι δεν έχουν όλοι τη λειτουργία του διανοούμενου μέσα στην κοινωνία.
Αλλά, όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ανεξάρτητοι στον ίδιο βαθμό.
Τα εν δυνάμει γνωρίσματα του ανθρώπου, η μοναδικότητά του και το πολυδιάστατο της υπόστασής του, δεν είναι έκδηλα στον ίδιο βαθμό σε όλους τους ανθρώπους.
Γιατί οι άνθρωποι έχουμε υποστεί σε διαφορετικό βαθμό την επιρροή των μηχανισμών συμμόρφωσης της κοινωνίας μας.
Στις προχθεσινές εκλογές διαφάνηκε σ΄όλη της την αίγλη η τεράστια επιρροή που άσκησαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως μηχανισμός συμμόρφωσης των πολιτών. Έναν ρόλο με τον οποίο έχουν ασχοληθεί πολλοί και είναι αρκετά προφανής.
Εξίσου πρωταρχικό ρόλο, όμως, στη συμμόρφωση των πολιτών ασκεί και η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της.
Πολλοί έχουν ασχοληθεί με το ρόλο της συμμόρφωσης που ασκεί η υποχρεωτική εκπαίδευση στις βασικές βαθμίδες της. Το ρόλο της ως μηχανισμού συμμόρφωσης των παιδιών στις κατεστημένες δομές της κοινωνίας μας για την διαιώνισή τους.
Μερικοί, όπως ο John Taylor Gatto έχουν αναζητήσει τη σκοπιμότητα της εισαγωγής τον 18ο αιώνα της βασικής δημόσιας εκπαίδευσης ως υποχρεωτικής μόνον για τα παιδιά των οικονομικά ασθενέστερων στην ανάγκη διαμόρφωσης εργαζόμενων-γραναζιών για τις ανάγκες της βιομηχανίας και καταστολής της ανεξάρτητης σκέψης τους.
Αρκετοί μιλούν σήμερα για παρόμοιο ρόλο της εκπαίδευσης και στις ανώτερες βαθμίδες της, ένα ρόλο ο οποίος, όμως, δεν είναι προφανής για τους περισσότερους.
Ο φιλόσοφος της επιστήμης Paul Feyerabend μιλάει για τους σύγχρονους επιστήμονες φυσικούς ως αμόρφωτους άγριους, αποδίδοντάς το στην εξειδίκευση και τον επαγγελματισμό που χαρακτηρίζει την ανώτατη εκπαίδευση.
Τη διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνει και ο Denis Rancourt, καθηγητής φυσικής στο πανεπιστήμιο της Ottawa, σε άρθρο του (9 Μαϊου 2006) στην ιστοσελίδα GlobalResearch.ca δηλώνοντας ότι "οι φυσικοί, σαν ομάδα, είναι χαζοί, και σίγουρα όχι πιο έξυπνοι από οποιαδήποτε άλλη ομάδα εγωκεντρικών επαγγελματιών που κοιτάνε το συμφέρον τους...Ο σύγχρονος επαγγελματίας φυσικός έχει ακραία εξειδίκευση...στερείται ευρύτερης μόρφωσης που θα παραμέριζε την καταχνιά από τα μάτια του».
Είναι αρκετά τα παραδείγματα ανεκπαίδευτων καλλιτεχνών και επιστημόνων οι οποίοι μεγαλούργησαν, για παράδειγμα ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, και ο Edison και καλλιτεχνών και επιστημόνων οι οποίοι οφείλουν τη δημιουργικότητά τους και τα επιτεύγματά τους στην ανεξαρτησία τους από την επίσημη εκπαίδευση και το ομολογούν.
Είναι γνωστή η δήλωση του Αινστάιν ότι: «Το μόνο πράγμα που παρεμποδίζει τη μάθησή μου είναι η εκπαίδευσή μου. Παιδεία είναι αυτό που μένει όταν ξεχάσεις όλα όσα έχεις μάθει στο σχολείο».
Ο Pierre-Gilles de Gennes όταν το 2004 επισκέφτηκε την Αθήνα σε συνέντευξή του στα ΝΕΑ ( 9-5-2004) επιμαρτύρησε για την απαξίωση των εκπαιδευτικών μηχανισμών που έτρεφε ο μεγάλος Ιταλός φυσικός Ενρίκο Φέρμι.
Ανέφερε ότι όταν ο Φέρμι μετανάστευσε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, συνήθιζε να θέτει ως πρώτη άσκηση στους φοιτητές του να του βρουν πόσοι… χορδιστές πιάνων υπάρχουν στην πόλη. Εκείνοι άρχιζαν τους μαθηματικούς υπολογισμούς (αριθμός κατοίκων, αριθμός πιθανών πιάνων ανά οικογένεια, χρόνος χορδίσματος, αριθμός χορδισμάτων ανά ημέρα, κ.λ.π), έως ότου ο Φέρμι τους έφερνε έναν Χρυσό Οδηγό και τους έλεγε να τον ανοίξουν στο επάγγελμα χoρδιστής πιάνου.
Ένα άλλο παράδειγμα ανθρώπου ανεξάρτητου από την εκπαίδευσή του την οποία απαξίωνε από τα φοιτητικά του, ήδη, χρόνια αποτελεί ο Niels Bohr, ίσως, ο σημαντικότερος και πιο φιλοσοφημένος φυσικός των τελευταίων ετών, βλ. Ο Ρόλος των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων στο μπλογκ Τροφή για τη σκέψη / Food for thought
Ένα σύγχρονο παράδειγμα ανεξάρτητου, πραγματικά μορφωμένου ανθρώπου που δεν οφείλει τη μόρφωσή του στην εκπαίδευσή του αποτελεί και ο μπλόγκερ Πλάτανος. Ένας κατά τη γνώμη μου, από τους αξιόλογους σύγχρονους ανατόμους της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας, ένας σύγχρονος λογοτέχνης. Ένας λογοτέχνης που αντλεί τα θέματά του από τη δύσκολη καθημερινότητά του και μιλά από τη σοφία της ζωής του και όχι από τα διαβάσματά του.
Ένας πραγματικά διανοούμενος άνθρωπος με έκδηλο τον σεβασμό και τη φροντίδα στους ασθενέστερους, στα ζώα και τους αδύναμους ανθρώπους, το πραγματικό γνώρισμα κάθε πραγματικά μορφωμένου ανθρώπου που τόσο σπανίζει στους εκπαιδευμένους διανοούμενους όλων των εποχών.
Βλ. Eκπαίδευση και Απλή Λογική
.
