.
Επέτειος του ιστορικού Όχι αυτές τις ημέρες για την Ελλάδα και πολύς λόγος άρχισε στο διαδίκτυο για το ποιος ήταν ο φορέας του Όχι και ποιος δικαιούται την τιμή.
Πρέπει να ομολογήσω ότι δεν είμαι ιδιαίτερα ενημερωμένος για τα ιστορικά γεγονότα γενικά. Αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην αντίληψή μου για την ιστορία.
Λένε ότι όποιος αγνοεί την ιστορία είναι καταδικασμένος να επαναλάβει τα λάθη της, όποιος δεν διδάσκεται από το παρελθόν το επαναλαμβάνει στο παρόν.
Πάντων μέτρον άνθρωπος έλεγαν οι παλιοί.
Μπορείς να δεις τα πάντα στην κλίμακα του ανθρώπου.
Μπορείς να δεις την πορεία ενός τόπου στην κλίμακα της ζωής ενός ανθρώπου.
Η γνώση του παρελθόντος ενός ανθρώπου καθορίζει το παρόν του και το μέλλον του;
Έτσι λέγεται.
Είναι η άποψη που συνδέει μονοσήμαντα αιτία και αποτέλεσμα.
Η αιτιότητα, όμως, αυτή, προϋποθέτει το μονοδιάστατο του ανθρώπου, προϋποθέτει τον προβλέψιμο άνθρωπο, τον συμμορφούμενο άνθρωπο κατά το πρότυπο του σκύλου του Παβλόφ.
Η άποψη αυτή υπογράφει και την καταδίκη του ανθρώπου, την υπαγωγή του σε αγέλη.
Προϋποθέτει τον άνθρωπο τον αποκομμένο από τις άπειρες, εν δυνάμει, ανεκδήλωτες, δυνατότητές του που συνιστούν την ψυχή του.
Ένας άνθρωπος με ψυχή, ένας τόπος με ψυχή δεν είναι προβλέψιμος.
Σε έναν τέτοιο άνθρωπο, σε έναν τέτοιο τόπο, το παρελθόν δεν μπορεί να αποτελεί οδηγό.
Είναι ένα κομμάτι της ζωής του που το αποθέτει με σεβασμό, αλλά δεν μπορεί να είναι οδηγός του.
Το κομμάτι αυτό δεν υπάρχει στο παρόν.
Δεν μπορεί να καθοδηγείται από κάτι ανύπαρκτο.
Γιατί αν το παρόν του είναι απόκριση του παρελθόντος δεν είναι παρόν.
Πρέπει να ομολογήσω ότι δεν διακατέχομαι καθόλου από εθνική υπερηφάνεια για τα επιτεύγματα των προγόνων.
Ποτέ μου δεν κατανόησα από που αντλούμε την υπερηφάνειά μας για κάτι που έκαναν κάποιοι άλλοι.
Γιατί να ζητωκραυγάζω και να υπερηφανεύομαι, για παράδειγμα, για τους ολυμπιονίκες μας;
Δικός τους ήταν ο μόχθος και όχι δικός μου. Δεν είμαι μέλος αγέλης.
Όταν κάνει κάτι μεμπτό κάποιος δεν το καταλογίζω στον εαυτό μου, δεν ντρέπομαι γιαυτό.
Γιατί υπερηφανεύομαι όταν αυτός ο άλλος κάνει κάτι εξαιρετικό;
Αλλά, κυρίως, δεν καταλαβαίνω γιατί στον εικοστό πρώτο αιώνα που πληροφορούμαστε και έχουμε εικόνες για τις φρικαλεότητες των πολέμων με τις "παράπλευρες απώλειες"τους και πληροφορούμαστε για τις κινητήριες δυνάμεις πίσω τους, νοιώθουμε εθνική υπερηφάνεια για τους ήρωες στα πεδία των μαχών.
Πώς μπορούμε να μιλάμε για νίκες, όταν η νίκη του ενός είναι πανωλεθρία και ατέλειωτη δυστυχία για κάποιον άλλο, έναν άλλο απλό άνθρωπο σαν και μας;
Έναν άνθρωπο με τον οποίο δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε, πού άλλοι μας προπαγάνδισαν να θεωρούμαστε εχθροί ο ένας του άλλου για τους δικούς τους αφανείς λόγους.
Πώς μπορούμε να είμαστε περήφανοι για φόνους;
Νόμιμους φόνους, ναι.
Φόνους τιμής θα έλεγαν κάποιοι.
Τότε γιατί καταδικάζουμε τους φόνους τιμής σε καιρούς ειρήνης;
Τιμούμε το θάρρος και την περιφρόνηση του θανάτου που επέδειξαν οι πολεμιστές;
Τότε, γιατί δεν τιμούμε και τους θαρραλέους του ποινικού δικαίου που βιαιοπραγούν αψηφώντας για την τιμωρία;
Γιατί στον πόλεμο ισχύουν άλλοι νόμοι θα απαντήσει κανείς.
Εκεί ισχύει ο θάνατός σου η ζωή μου, η ατίμωσή σου η τιμή μου.
Πώς μπορούμε τότε να είμαστε υπερήφανοι για περιόδους που άνθρωποι αναγκάζονται να υποβιβάζονται σε υπάνθρωπους;
Μερικοί απορούν για τους εμφύλιους που ξεσπούν σε εμπόλεμες περιόδους.
Αλλά δεν καταλαβαίνω γιατί η απορία.
Όταν μετρούμε την ανδρεία με τον αριθμό των σφαγιασμένων, όταν ακούμε για ιερωμένους που πρωτοστάτησαν σε σφαγές, που ικέτεψαν τον πανάγαθο και φιλεύσπλαχνο θεό τους να ξεκληρίσει ανθρώπους σαν και μας, γιατί απορούμε;
Αρκετοί από μας, αν αναγκαζόμασταν να βιαιοπραγήσουμε για να προστατεύσουμε μέλη της οικογένειάς μας ή κάποιον άλλον από θανάσιμη απειλή κάποιου άλλου, κάποιου ξένου, δεν νομίζω ότι θα ήμασταν υπερήφανοι για την βιαιοπραγία μας.
Δεν νομίζω ότι θα γιορτάζαμε την επέτειο του γεγονότος επιδεικνύοντας τα σύνεργα του σφαγιασμού του ξένου, ούτε θα αποθανατίζαμε τα παιδιά μας να παρευλάνουν μαζί με τα σύνεργα αυτά.
Θα καλούμασταν να δώσουμε εξηγήσεις πόσο απαραίτητη ήταν η αντίδρασή μας αυτή, μήπως υπερβάλαμε και σίγουρα δεν θα μας απέτιαν φόρο τιμής για την υπεράσπισή μας αυτή.
Γιατί αυτό αντιστρέφεται όταν πρόκειται για τις πολεμικές επιχειρήσεις;
Μήπως θα έπρεπε να μας προβληματίσει;
Βλ. και H Μοναδικότητα του Ανθρώπου και οι Μηχανισμοί Συμμόρφωσης
.
.
